26 जुलै 2008 मध्ये अहमदाबादमध्ये झालेल्या साखळी बॉम्बस्फोटांच्या प्रकरणात विशेष न्यायालयाने दोषींना शिक्षा जाहीर केली. न्यायालयाने 49 पैकी 38 दोषींना फाशीची शिक्षा सुनावली आहे, तर 11 दोषींना शेवटच्या श्वासापर्यंत कैदेत राहण्याची शिक्षा सुनावली आहे.
एकाच वेळी इतक्या दोषींना फाशीची शिक्षा सुनावण्याची ही इतिहासातील पहिलीच वेळ आहे. दोषींना अक्षरश: हजर करण्यात आले आणि न्यायालयाने त्यांना फाशीची शिक्षा सुनावली तेव्हा दोषी वेगवेगळ्या तुरुंगात बसले होते.
न्यायालयाने दोषींना शिक्षा देण्यासोबतच पीडितांना भरपाई देण्याचेही आदेश दिले आहेत. बॉम्बस्फोटात मृत्युमुखी पडलेल्यांच्या कुटुंबीयांना 1 लाख रुपयांची भरपाई यासोबतच गंभीर जखमींना 50 हजार आणि किरकोळ जखमींना 25 हजार रुपये देण्याचे आदेश न्यायालयाने दिले आहेत.
तब्बल 13 वर्षे चालली सुनावणी.
8 फेब्रुवारी रोजी विशेष न्यायालयाने या सर्वांना दोषी ठरवले होते. तर 28 आरोपींची निर्दोष मुक्तता करण्यात आली. या प्रकरणाची सुनावणी 13 वर्षांपासून विशेष न्यायालयात सुरू होती.
अहमदाबाद साखळी बॉम्बस्फोटात 78 आरोपी होते. एक आरोपी नंतर सरकारी साक्षीदार झाला. त्यामुळे एकूण 77 आरोपी करण्यात आले. 13 वर्षे चाललेल्या खटल्यामध्ये तब्बल 1,163 साक्षीदारांचे जबाब नोंदवण्यात आले. पोलीस आणि कायदेशीर यंत्रणांनी 6 हजारांहून अधिक पुरावे सादर केले होते.
6,752 पानांच्या निकालात अहमदाबादच्या विशेष न्यायालयाचे न्यायाधीश अंबालाल पटेल यांनी 49 आरोपींना दोषी ठरवले होते, तर पुराव्याअभावी 28 जणांची निर्दोष मुक्तता केली होती. दहशतवादाच्या आरोपात एकाच वेळी ४९ आरोपींना शिक्षा होण्याची ही पहिलीच वेळ आहे.
70 मिनिटांत केले 21 स्फोट
26 जुलै 2008 रोजी अहमदाबादमध्ये सायं. 6.45 वाजता मणिनगरमध्ये पहिला बॉम्बस्फोट झाला. मणिनगर हा तत्कालीन मुख्यमंत्री नरेंद्र मोदी यांचा मतदारसंघ होता. यानंतर 70 मिनिटे आणखी 20 बॉम्बस्फोट झाले. या स्फोटांमध्ये 56 जणांचा मृत्यू झाला असून 200 हून अधिक लोक जखमी झाले आहेत. 2002 मधील गोध्रा घटनेचा बदला घेण्यासाठी इंडियन मुजाहिद्दीनने हे बॉम्बस्फोट घडवून आणले होते.
दहशतवाद्यांनी जेवणाच्या टिफिनमध्ये बॉम्ब टाकून तो सायकलवर ठेवला होता. हे स्फोट गर्दीच्या आणि बाजारपेठेत झाले. इंडियन मुजाहिदीन (आयएम) आणि स्टुडंट्स इस्लामिक मूव्हमेंट ऑफ इंडिया (सिमी) यांच्याशी संबंधित दहशतवाद्यांचा या स्फोटांमध्ये सहभाग होता. स्फोटांच्या 5 मिनिटांपूर्वी दहशतवाद्यांनी वृत्तसंस्थांना एक मेलही पाठवला होता, ज्यामध्ये ‘तुम्हाला जे हवे ते करा; आणि थांबवता येत असेल तर थांबवा.’ असे लिहिले होते.
संपूर्ण प्रकरण क्रमवार समजून घ्या
● 26 जुलै 2008 रोजी अहमदाबादमध्ये 70 मिनिटांत 21 बॉम्बस्फोट झाले.
● या बॉम्बस्फोटात 56 जणांचा मृत्यू झाला होता, तर 200 हून अधिक जण जखमी झाले होते.
● या प्रकरणी अहमदाबादमध्ये 20 आणि सुरतमध्ये 15 एफआयआर नोंदवण्यात आले आहेत.
● डिसेंबर 2009 पासून सुनावणी सुरू झाली. न्यायालयाने सर्व 35 एफआयआर एकमध्ये विलीन केले.
● 1,163 साक्षीदारांचे जबाब नोंदवण्यात आले. 6 हजारांहून अधिक पुरावे सादर करण्यात आले.
● एकूण 78 आरोपी होते. सरकारी साक्षीदार बनले. त्यानंतर ७७ आरोपींवर खटला चालवण्यात आला.
● 8 फेब्रुवारी 2022 रोजी 49 आरोपींना दोषी ठरवण्यात आले. 28 आरोपींची निर्दोष मुक्तता करण्यात आली.
● विशेष न्यायालयाचे न्यायाधीश अंबालाल पटेल यांनी 6852 पानांचा निकाल दिला.
● 49 दोषींपैकी 38 जणांना फाशी आणि 11 जणांना जन्मठेपेची शिक्षा सुनावण्यात आली.
