जाळपोळ, हिंसाचार, निदर्शने, सरकारी मालमत्तेची तोडफोड श्रीलंकेत खाण्यापिण्याबरोबरच जीवनावश्यक वस्तूंच्या तुटवड्यामुळे झाली. प्रदीर्घ वीज कपात आणि इंधनाची कमतरता यामुळे लोकांच्या त्रासात भर पडली. देशातील बिघडलेली परिस्थिती पाहून राष्ट्रपती गोटाबाया राजपक्षे यांनी आणीबाणी लागू केली आहे.
५०० रुपये किलो तांदूळ, २९० साखर ; अन्नधान्याच्या किमती गगनाला भिडल्या..
श्रीलंका आजपर्यंतच्या सर्वात मोठ्या आर्थिक संकटाचा सामना करत आहे. त्यामुळे औषध, दूध पावडर, स्वयंपाकाचा गॅस, इंधनासह दैनंदिन गरजेच्या वस्तू येथे महागल्या आहेत. परिस्थिती इतकी बिकट झाली आहे की, पेट्रोल आणि डिझेल भरण्यासाठी लोकांना लांबच लांब रांगेत उभे राहावे लागत आहे. इंधनाअभावी वीजनिर्मिती केंद्राचे काम मंदावले असून कोरड्या हवामानामुळे जलविद्युत क्षमताही काम करत नसल्याने वीजपुरवठा खंडित होण्याच्या समस्येलाही सामोरे जावे लागत आहे.
परकीय चलनाच्या कमतरतेमुळे देशात मोठे आर्थिक आणि ऊर्जा संकट निर्माण झाले आहे. येथील मध्यवर्ती बँकेने या महिन्याच्या सुरुवातीला स्थानिक चलनाच्या मुक्त प्रवाहाला परवानगी दिली, ज्यामुळे किमतीत मोठी वाढ झाली. वाढत्या महागाईमुळे श्रीलंकेत खाण्यापिण्याच्या किमतीत लक्षणीय वाढ झाली आहे. घरातील जीवनावश्यक वस्तू घेण्यासाठी नागरिकांना तासनतास रांगेत उभे राहावे लागत आहे. तांदळाचा भाव ५०० रुपये किलोवर पोहोचला आहे.
दूध पावडरही महाग
श्रीलंकेत राहणे किती कठीण झाले आहे, याचा अंदाज तुम्ही यावरून लावू शकता की येथे ४०० ग्रॅम दुधाच्या पावडरची किंमत ७९० रुपये आहे. गेल्या तीन दिवसांत त्याच्या किमतीत २५० रुपयांनी वाढ झाली आहे. येथे एक किलो साखरेचा भाव २९० रुपये किलोवर पोहोचला आहे. अन्नधान्याची टंचाई आणि बेरोजगारी श्रीलंकेतील लोकांना भारतात येण्यास भाग पाडत आहे. श्रीलंकेच्या आर्थिक संकटाचा परिणाम दक्षिण भारताच्या किनारपट्टीच्या भागांमध्ये, विशेषतः तामिळनाडूमध्ये जाणवत आहे, बेट राष्ट्राच्या उत्तरेकडील भागातून तामिळ निर्वासित दक्षिणेकडील राज्यात जात आहेत.
श्रीलंकेच्या आर्थिक संकटाशी संबंधित मोठ्या गोष्टी.
निदर्शनांवर नियंत्रण ठेवण्यासाठी श्रीलंकेत संचारबंदी लागू करण्यात आली आहे. या काळात अत्यावश्यक सेवा वगळता लोकांना बाहेर पडता येणार नाही. २२ दशलक्ष लोकसंख्या असलेला श्रीलंका स्वातंत्र्यानंतरच्या सर्वात भीषण संकटाचा सामना करत आहे. परकीय चलनाच्या कमतरतेमुळे त्याला जीवनावश्यक वस्तूंची आयात करता येत नाही.
श्रीलंकेत १ एप्रिलपासून आणीबाणी लागू करण्यात आली आहे. श्रीलंकेच्या राष्ट्रपती कार्यालयाकडून जारी करण्यात आलेल्या आदेशात देशात कायदा व सुव्यवस्था राखण्यासाठी, जीवनावश्यक वस्तूंचा पुरवठा सुरू ठेवण्यासाठी हा निर्णय घेण्यात आल्याचे म्हटले आहे. श्रीलंकेचे आर्थिक संकट आता लोकांच्या जीवनाचे जाळे बनले आहे. त्यामुळेच देशभरात जाळपोळ, हिंसाचार, निदर्शने, सरकारी मालमत्तेची तोडफोड सुरू आहे. श्रीलंकेला दीर्घकाळ वीजपुरवठा खंडित करणे, खाणेपिणे अशा अनेक समस्यांचा सामना करावा लागत आहे. राष्ट्रपती गोटाबाया राजपक्षे यांनी आणीबाणी जाहीर केली आहे.
शेजारी देश श्रीलंका सध्या सर्वात वाईट आर्थिक संकटातून जात आहे. दरम्यान, भारतातून ४०,००० टन डिझेलची खेप श्रीलंकेच्या किनाऱ्यावर पोहोचली आहे. भारताने डिझेलची ही खेप क्रेडिट लाइनखाली दिली आहे. तुरळक निदर्शने टाळण्यासाठी पोलिसांनी ५० हून अधिक लोकांना अटक केली आणि शुक्रवारी कोलंबो आणि आसपासच्या भागात संचारबंदी लागू केली.
श्रीलंकेत सरकारी बसेस आणि वाहनांसाठी डिझेल उपलब्ध आहे, परंतु खाजगी बस ऑपरेटर, ज्यांचे परिवहन दोन तृतीयांशपेक्षा जास्त आहे, ते म्हणतात की त्यांच्याकडे बस चालवण्यासाठी इंधन नाही. देशाच्या आर्थिक दुर्दशेला सध्याच्या सरकारची धोरणे जबाबदार आहेत, असे श्रीलंकेतील सामान्य जनतेला वाटते, त्यामुळे कोलंबोमध्ये हिंसाचाराचे चक्र सुरूच आहे. सरकारच्या धोरणांविरोधात लोकांनी वाहने पेटवली.
१९४८ मध्ये ब्रिटनपासून स्वातंत्र्य मिळाल्यानंतर श्रीलंका सर्वात वाईट टप्प्यातून जात आहे. राष्ट्रपती गोटाबाया राजपक्षे यांनी १ एप्रिलपासून आणीबाणी लागू करण्याची घोषणा करणारे राजपत्र जारी केले. देशाची अर्थव्यवस्था पूर्णपणे कोलमडली आहे. राष्ट्रपती राजपक्षे यांनी त्यांच्या सरकारच्या कृतींचा बचाव केला आणि म्हटले की परकीय चलन संकट हे त्यांचे योगदान नव्हते. आर्थिक मंदी मुख्यत्वे साथीच्या रोगाने चालविली होती. त्यामुळे श्रीलंकेचे पर्यटनही उद्ध्वस्त झाले.
श्रीलंकेत दिवसातून १० तास वीजपुरवठा खंडित होतो. डॉलरच्या तुलनेत श्रीलंकेचा रुपया ६९ पर्यंत घसरला आहे. दोन वर्षांत कोरोनाचा पर्यटन क्षेत्राला मोठा फटका बसल्यानंतर अर्थव्यवस्था डळमळीत झाली आहे. पेट्रोल-डिझेल, गॅससोबतच खाद्यपदार्थांचाही तुटवडा जाणवत आहे.
कोलंबोमध्ये लोक रस्त्यावर उतरले असून राष्ट्रपतींच्या राजीनाम्याची मागणी करत आहेत. लोकांसह खाद्यपदार्थांचाही तीव्र टंचाई निर्माण झाली आहे. त्याचबरोबर खाण्यापिण्याच्या किमतीही गगनाला भिडल्या आहेत.
परकीय चलनाच्या कमतरतेमुळे श्रीलंकेत सध्या सुरू असलेल्या आर्थिक संकटात इंधनासारख्या जीवनावश्यक वस्तूंचा तुटवडा निर्माण झाला आहे. स्वयंपाकाच्या गॅसचाही तुटवडा निर्माण झाला आहे. सरकारच्या गलथान कारभारामुळे परकीय चलनाचे संकट अधिक गंभीर झाले असल्याचे सरकारच्या विरोधात आंदोलनात सहभागी झालेल्यांनी सांगितले.
जीवनावश्यक वस्तूंच्या तीव्र टंचाईचा सामना करत असलेले श्रीलंकेतील लोक शुक्रवारी रात्री कोलंबोमध्ये रस्त्यावर उतरले. राष्ट्रपती गोटाबाया राजपक्षे यांच्या घराकडे ५००० हून अधिक लोकांनी रॅली काढली. यादरम्यान जमावाची पोलिसांशी झटापट झाली, त्यानंतर अनेकांना अटक करण्यात आली. पोलिस आणि आंदोलकांमध्ये झालेल्या चकमकीत १० जणांचा मृत्यू झाला. जखमींमध्ये अनेक पत्रकारही जखमी झाले आहेत.
भारताने श्रीलंकेला एक अब्ज डॉलर्सचे स्वस्त कर्ज दिले आहे आणि त्याअंतर्गत १५०० अत्यावश्यक खाद्यपदार्थांचे कंटेनर देखील सोडण्यात आले आहेत, परंतु अनेक जहाज चालक भारतीय चलनात पैसे स्वीकारण्यास तयार नाहीत. काही शिप ऑपरेटर यूएस डॉलरमध्ये पेमेंट मागत आहेत. भारतीय दूतावासाकडूनही काही औपचारिकता पूर्ण करायच्या आहेत.