2000 रुपयांच्या नोटा का झाल्या गायब?आरबीआयने दिले धक्कादायक उत्तर..

Why Rs 2000 notes disappeared: तुम्ही 2000 रुपयांची नोट शेवटच्या वेळी कधी पाहिली होती? कदाचित खूप पूर्वी. या वेळी तुमच्या लक्षात आले की, दोन हजार रुपयांच्या नोटा गायब झाल्या कुठे? आता चित्र थोडे स्पष्ट होताना दिसत आहे. वास्तविक, गेल्या तीन वर्षांपासून 2000 रुपयांची एकही नोट जारी झालेली नाही. अशा परिस्थितीत ही नोट (2000 रुपयांची नोट) चलनात नगण्य आहे. IANS या वृत्तसंस्थेने दाखल केलेल्या माहितीच्या अधिकाराखाली (आरटीआय) मागितलेल्या उत्तरात ही बाब समोर आली आहे. Why Rs 2000 notes disappeared.

रिझर्व्ह बँकेचे लक्ष्य अर्थव्यवस्थेचे ताबडतोब पुनर्मुद्रीकरण करण्याचे होते. नोटाबंदीच्या घोषणेच्या वेळी चलनात असलेल्या नोटांच्या एकूण मूल्याच्या 80 टक्क्यांहून अधिक रक्कम बेकायदेशीरपणे रु. 500 आणि 1000 रुपयांच्या नोटा चलनी होत्या. या नोटा रिझर्व्ह बँकेच्या करन्सी प्रेसमध्ये सातत्याने छापल्या जात असतानाही इतक्या मोठ्या प्रमाणात नोटा बदलून घेणे जवळपास अशक्य होते. 8 नोव्हेंबर 2016 रोजी सरकारने 500 आणि 1000 रुपयांच्या नोटांवर बंदी घातली. त्यानंतर 2000 रुपयांच्या नोटांसह नव्या नोटा चलनात आल्या. Why Rs 2000 notes disappeared.

गेल्या तीन वर्षांत 2,000 च्या किती नोटा जारी झाल्या ?
RTI नुसार, 2019-20, 2020-21 किंवा 2021-2022 मध्ये 2,000 रुपयांच्या नोटा छापल्या गेल्या नाहीत. 2016-17 या आर्थिक वर्षात, RBI Note Mudran (P) Limited ने 2,000 रुपयांच्या दर्शनी मूल्याच्या 3,5429.91 कोटी नोटा छापल्या. यानंतर, 2018-19 मध्ये केवळ 466.90 कोटी नोटा (2000 रुपयांच्या नोटा) छापल्या गेल्या, 2017-18 मध्ये छापण्यात आलेल्या 1115.07 कोटी नोटा खूपच कमी होत्या.

बनावट नोटांच्या प्रमाणात मोठी वाढ
2015 मध्ये, RBI ने नवीन क्रमांकन योजनेसह महात्मा गांधी मालिका-2005 च्या सर्व मूल्यांच्या नवीन नोटा जारी केल्या. दृश्यमान सुरक्षा कार्याबद्दल धन्यवाद, सामान्य लोक त्वरीत बनावट चलन वास्तविक चलनापासून वेगळे करू शकतात. आर्थिक व्यवस्थेत सापडलेल्या बहुतांश बनावट नोटा (दोन हजार रुपयांच्या नोटा) कमी दर्जाच्या होत्या आणि त्यांनी कोणत्याही महत्त्वाच्या सुरक्षा उपायांचे उल्लंघन केले नाही.

एनसीआरबीच्या आकडेवारीनुसार, अलीकडेच संसदेत माहिती देताना सरकारने सांगितले होते की, 2016 ते 2020 दरम्यान देशात जप्त करण्यात आलेल्या 2000 रुपयांच्या बनावट नोटांचे प्रमाण 2272 वरून 2,44,834 वर पोहोचले आहे. एका अहवालानुसार, 2016 मध्ये देशात एकूण 2,272 बनावट नोटा सापडल्या, 2017 मध्ये 74,898, 2019 मध्ये 90,566 आणि 2020 मध्ये 2,44,834 नोटा होत्या. आरटीआयच्या उत्तरानुसार, केंद्रीय बँकेने 2020 मध्ये 2,000 रुपयांची छपाई थांबवली होती.

बनावट नोटा रोखण्यासाठी रिझर्व्ह बँक ऑफ इंडिया बँकांना अनेक मार्गदर्शक तत्त्वे देते. RTI नुसार, मध्यवर्ती बँक नियमितपणे बँका आणि मोठ्या प्रमाणात रोकड हाताळणाऱ्या इतर संस्थांचे कर्मचारी/अधिकारी यांच्यासाठी बनावट नोटा शोधण्याबाबत प्रशिक्षण सेमिनार आयोजित करते. Why Rs 2000 notes disappeared.

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

error: भाऊ कॉपी नाही करायची; लिंक शेअर करायची...!