तुमच्या मुलाचे व्यक्तिमत्व घडवण्यासाठी त्याच्या शिक्षणासोबतच चांगल्या सवयी आणि नैतिक मूल्ये ही मूल्ये त्याच्यात लहानपणापासूनच रुजवली पाहिजेत, तरच तो तरुण झाल्यावर एक चांगला माणूस आणि देशाचा चांगला नागरिक बनेल.
मूल जन्माला आल्यापासून शिकण्याची प्रक्रिया सुरू होते. कुटुंब ही मुलाची पहिली शाळा असते, जिथून तो चांगले संस्कार शिकतो. आई त्याची पहिली गुरू. आपल्या मुलावर संस्कार करणे ही पालकांची जबाबदारी आहे.
तुमच्या मुलामध्ये चांगले संस्कार रुजवण्यासाठी तुम्हीही एक चांगला माणूस व्हायला हवे. जेणेकरून तुमचे मूल तुम्हाला मार्गदर्शक आणि आदर्श मानू शकेल.
चला तर मग जाणून घेऊ मुलांमध्ये चांगले संस्कार रुजवण्याचे 10 सोपे मार्ग…
1. देवावर विश्वास – Teach children gratitude and prayer
हा संस्कार तुमच्या मुलामध्ये रुजवला पाहिजे की त्याची देवावर श्रद्धा असावी. देवावर श्रध्दा ठेवल्याने योग्य ते करण्याची प्रेरणा मिळते.देव सर्व पाहतो, आपण सत्कृत्ये केली पाहिजेत याची त्याला खात्री द्या.
2. पालकांचा आदर करणे -Respecting and obeying parents
प्रत्येक मुलाला हे शिक्षण लहानपणापासून मिळाले पाहिजे की त्याने आपल्या आई-वडिलांचा आदर केला पाहिजे कारण आई-वडील त्याचे मार्गदर्शक असतात. कोणतेही काम करण्यापूर्वी तुम्ही तुमच्या पालकांचे मत जाणून घेतले पाहिजे. आपल्या मुलाला आपल्या वास्तविक परिस्थितीबद्दल सांगण्याची खात्री करा, जेणेकरून तो तुमचा आदर करेल. आदर्श आणि वीर मुलांच्या कथा सांगा आणि त्यांना वाचण्यासाठी प्रेरित करा. जसे की श्रावणबाळची कथा.
3. खरे बोलणे आणि प्रामाणिकपणा – Honesty
खरे बोलण्याची सवय आपल्या पाल्यामध्ये रुजवली पाहिजे, त्यासाठी पालकांनाच या मार्गावर चालावे लागेल. प्रामाणिकपणाची सवय लावावी लागेल, त्यांना सांगावे लागेल की सत्य आणि प्रामाणिकपणाच्या मार्गावर चालल्यासच पुढे जाता येते कारण प्रामाणिकपणाचा पाया खूप मजबूत असतो. नंतर कोणीही तुमच्या मुलाला भ्रष्ट करू शकत नाही. यासाठी तुम्ही कथेद्वारे किंवा कोटाच्या माध्यमातून ते समजावून सांगू शकता. जसे कि राजा हरिश्चंद्राची कथा.
4. सहकार्याची भावना – Helping others
तुमच्या मुलामध्ये सहकार्याची आणि इतरांना मदत करण्याची भावना वाढवा. ही सवय लहानपणापासूनच लावली पाहिजे. पालक या नात्याने तुम्ही तुमच्या मुलाला लहानपणापासूनच तुमच्यासोबत कामाला लावले पाहिजे किंवा कुटुंबातील सर्व कामे एकमेकांच्या मदतीनेच शक्य आहेत हे सांगत राहावे. घरातील सर्व सदस्यांच्या कामाच्या क्षमतेनुसार सर्व कामांची विभागणी करा, म्हणजे त्याला जबाबदारीची जाणीव होईल आणि हळूहळू एकमेकांना मदत करणे ही त्याच्यामध्ये सवय होईल आणि तो बाहेरच्या लोकांशीही तसाच वागेल.
5. कर्तव्याची भावना – Sense of duty
हा संस्कार तुमच्या मुलामध्ये रुजवा की तो कर्तव्यदक्ष असावा. प्रत्येक व्यक्तीची आपल्या कुटुंबाप्रती, देशाप्रती, आपल्या शिक्षकाप्रती, आपल्या शाळेप्रती, आपल्या ज्येष्ठांप्रती आणि लहानांप्रती वेगवेगळी कर्तव्ये असतात, जी त्याला पार पाडावी लागतात.
6. प्रेमाची भावना – Sense of love
प्रत्येक मुलामध्ये हा नैसर्गिक गुण असला पाहिजे की तो सर्वांशी प्रेमाने वागला पाहिजे. परस्पर प्रेम आणि बंधुभावाच्या बळावर तो आपल्या कुटुंबात, शाळेत आणि समाजात मानाचे स्थान मिळवू शकतो. प्रत्येकजण त्याला आवडेल आणि तो सर्वांच्या हृदयावर राज्य करेल. त्याच्या मनात सर्वांप्रती सहानुभूती आणि करुणेची भावना असली पाहिजे. उदाहरणार्थ, गरीब, निराधार, अनाथ, अपंग इ.
7. देशासाठी आदर आणि कर्तव्य -Respect and duty towards the nation
प्रत्येक मुलामध्ये देशप्रेमाची भावना असली पाहिजे, लहानपणापासूनच आपल्या देशाप्रती आपले पहिले कर्तव्य आहे, देशाप्रती भक्तीची भावना मुलाच्या मनात रुजवावी. त्याने प्रत्येक क्षणी आपल्या देशाची सेवा करण्यासाठी तत्पर असले पाहिजे, शक्य असल्यास त्याला लष्करी शिक्षणासाठी प्रवृत्त करावे. देशभक्तीच्या कविता आणि कथा सांगा. आदर्श व्यक्तींचे जीवन चरित्र जाणून घेण्यासाठी जागरूक करा.
8. सहनशीलता – Tolerance
आजच्या युगात मुलांमध्ये सहनशक्तीचा अभाव आहे, त्यामुळे पालक म्हणून तुम्ही तुमच्या मुलामध्ये संयम ठेवण्याची सवय लावली पाहिजे कारण त्याच्या भावी आयुष्यासाठी हे गुण असणे आवश्यक आहे. त्याला शिकवा की त्याने छोट्या छोट्या गोष्टींवर रागावू नये आणि जीवनाकडे सकारात्मक दृष्टीकोन ठेवा.
9. उज्ज्वल पात्र – Fine character
आपल्या मुलामध्ये ही संस्कृती रुजवा की त्याला त्याच्या चारित्र्याची जाणीव असली पाहिजे, कारण एकदा चारित्र्य नष्ट झाले की तो पुन्हा सावरता येत नाही. फसवणुकीच्या आणि फसवणुकीच्या या जगात, त्याने त्याच्या आजूबाजूच्या लोकांपासून आणि बनावट मित्रांपासून सावध रहावे.
10. वृद्धांबद्दल सकारात्मक विचार – Respect and empathy towards old people
तुमच्या मुलांना घरातील मोठ्यांचा आदर करायला शिकवा, त्यांनी त्यांची सेवा करायला यावे, त्यांची आज्ञा पाळली पाहिजे, त्यांना मदत करावी आणि त्यांचा आदर करावा.