Lakhpati Didi scheme: केंद्र सरकार देत आहे 2 कोटी महिलांना ‘लखपती’ बनण्याची सुवर्णसंधी? ही आहे लखपती दीदी योजना..!
Lakhpati Didi scheme: लखपती दीदी योजना ही आर्थिक समावेशनातील लैंगिक असमानता दूर करण्यासाठी महिलांना आर्थिकदृष्ट्या सक्षम करण्याचा एक स्तुत्य प्रयत्न आहे.
महिलांना आर्थिकदृष्ट्या सक्षम करण्यासाठी केंद्र सरकारने महत्त्वाचा उपक्रम सुरू केला आहे. 15 ऑगस्ट रोजी लाल किल्ल्यावरून देशवासियांना संबोधित करताना पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांनी लखपती दीदी (Lakhpati Didi scheme) योजनेचा उल्लेख केला होता. त्यानंतर या योजनेकडे देशभरातील लोकांचे लक्ष लागले आहे. आर्थिकदृष्ट्या वंचित पार्श्वभूमीतील महिलांना पुढे आणण्याच्या उद्देशाने सुरू करण्यात आलेली ही योजना त्यांची आर्थिक स्थिती सुधारण्यासाठी आणि एकूणच कल्याणासाठी अनेक फायदे देऊन तयार करण्यात आली आहे.
या योजनेचा उद्देश काय?
या योजनेचा मुख्य उद्देश हे महिलांना विविध कौशल्यांचे प्रशिक्षण देणे हाच आहे, ज्यामध्ये महिलांना लघुउद्योगांमध्ये मदत करण्याबरोबरच प्रोत्साहन देणे देखील आहे. या कौशल्यांमध्ये प्लंबिंग, एलईडी बल्ब उत्पादन, ड्रोन ऑपरेशन आणि दुरुस्ती आणि बरेच काही समाविष्ट आहे.
लाभधारकांची पात्रता काय?
ज्या महिला एकतर स्वयं-सहायता गटाच्या सदस्य आहेत अथवा त्यांचे वार्षिक उत्पन्न खूपच कमी आहे त्या महिला या योजनेसाठी पात्र असून त्यांना प्रशिक्षण देण्यात येईल. पात्र महिलांना योग्य प्रशिक्षण देऊन त्यांना आवश्यक सुविधा पुरविल्या जातील.
(Lakhpati Didi scheme) दीदी योजनेचे काय फायदे आहेत?
आर्थिक साक्षरता कार्यशाळा (Financial Literacy Workshops)
या योजनेमध्ये महिलांना आवश्यक आर्थिक ज्ञानासह सक्षम करण्यासाठी डिझाइन केलेल्या सर्वसमावेशक आर्थिक साक्षरता कार्यशाळांचा समावेश आहे. या कार्यशाळांमध्ये अर्थसंकल्प, बचत, गुंतवणूक आणि आर्थिक साधने समजून घेणे यासारख्या विषयांचा समावेश आहे.
सेवा प्रोत्साहन (service incentive)
या योजनेअंतर्गत महिलांना रेस्टॉरंट बचतीसाठी प्रोत्साहन दिले जाते. नॉर्वेजियन इन्स्टिट्यूट प्रोग्रामसाठी व्याज दर आणि विशेष बचत खाती सह-ऑपरेट करते.
मायक्रोक्रेडिट साधने (microcredit instruments)
लखपती दीदी योजना ही मायक्रोक्रसी संस्था आहे. त्यामुळे महिलांना उद्योजकता उद्योग, शिक्षण किंवा इतर किशोरवयीन मुलांसाठी छोटी कर्जे loan मिळतात. गेम-चेन विक्रेत्याकडे गहाण ठेवण्यासाठी मौल्यवान वस्तू नसलेल्या महिलांपर्यंत क्रेडिट पोहोचू शकते.
कौशल्य विकास आणि व्यावसायिक प्रशिक्षण (Skill Development and Vocational Training)
ही योजना कौशल्य विकास आणि व्यावसायिक प्रशिक्षणावर लक्ष केंद्रित करते, ज्यामुळे महिला नवीन कौशल्ये आत्मसात करू शकतात किंवा विद्यमान कौशल्ये वाढवू शकतात. योजना त्यांना कर्मचारी वर्गात प्रवेश करण्यास किंवा त्यांचा स्वतःचा व्यवसाय सुरू करण्यास तयार करते, ज्यामुळे त्यांच्या आर्थिक स्वातंत्र्यास हातभार लागतो.
उद्योजकता समर्थन (entrepreneurship support)
उद्योजक बनू इच्छिणाऱ्या महिलांना त्यांचा व्यवसाय सुरू करण्यासाठी आणि वाढवण्यासाठी मार्गदर्शन, मार्गदर्शन आणि पाठिंबा दिला जातो. यामध्ये बिझनेस प्लॅन्स, मार्केटिंग स्ट्रॅटेजीज आणि मार्केट्स ऍक्सेसमध्ये मदत करणे समाविष्ट आहे.
विमा संरक्षण (insurance coverage)
आर्थिक सुरक्षितता सुनिश्चित करण्यासाठी, ही योजना महिलांना परवडणारे विमा संरक्षण देखील देते, ज्यामुळे त्यांना आणि त्यांच्या कुटुंबियांना कोणतीही अप्रिय घटना घडल्यास संरक्षण मिळते.
डिजिटल आर्थिक समावेशन (digital economic inclusion)
लखपती दीदी योजना आर्थिक समावेश वाढविण्यासाठी तंत्रज्ञानाचा लाभ घेते. महिलांना डिजिटल बँकिंग सेवा, मोबाईल वॉलेट्स आणि इतर डिजिटल प्लॅटफॉर्मचा वापर करून त्यांचे आर्थिक व्यवहार आणि व्यवस्थापन सोयीस्करपणे करण्यास प्रोत्साहित केले जाते.
सक्षमीकरण आणि आत्मविश्वास निर्माण करणे (empowerment and confidence building)
आर्थिक फायद्यांव्यतिरिक्त, विविध सशक्तीकरण कार्यक्रमांद्वारे महिलांचा आत्मविश्वास आणि आत्मसन्मान निर्माण करण्यावरही ही योजना लक्ष केंद्रित करते. एकूणच, या महिलांच्या वैयक्तिक आणि व्यावसायिक जीवनावर सकारात्मक परिणाम व्हावा हा या योजनेमागचा विचार आहे.
वैशिष्ट्ये Lakhpati Didi scheme:
➢ या योजनेच्या माध्यमातून 2 कोटी महिलांना करोडपती बनवण्याचे लक्ष्य केंद्र सरकारने ठेवले आहे.
➢ लखपती दीदी योजनेच्या माध्यमातून महिलांचे उत्पन्न 1 लाखांपेक्षा जास्त करण्याचा निर्णय केंद्र सरकारचा आहे.
➢ या योजनेतून जवळपास 2 कोटींहून अधिक महिला या करोडपती बनणार आहेत.
लखपती दीदी योजनेद्वारे महिलांना वेगवेगळ्या गोष्टींचे प्रशिक्षण दिले जाईल, जेणेकरून त्या त्यांच्या आवडत्या गोष्टींमध्ये पारंगत होऊ शकतात.
➢ या योजनेंतर्गत महिलांना प्लंबिंग, एलईडी बल्ब बनवणे, ड्रोन चालवणे आणि दुरुस्तीचे प्रशिक्षण दिले जाणार आहे.
➢ लखपती दीदी योजनेमुळे आता महिला व्यवसायातही पुढे पाऊल टाकतील.
लखपती दीदी योजनासाठी आवश्यक कागदपत्रे
➢ आधार कार्डची झेरॉक्स
➢ पॅन कार्डची झेरॉक्स
➢ मोबाईल नंबर
➢ ई–मेल आयडी
➢ पासपोर्ट आकाराचा फोटो
