RBI Repo Rate Hike: तीन दिवस (3 ऑगस्ट ते 5 ऑगस्ट) चाललेल्या एमपीसीच्या बैठकीनंतर आरबीआय गव्हर्नरने हा निर्णय जाहीर केला आहे. मे महिन्यात झालेल्या MPC बैठकीत RBI ने रेपो दर 50 बेसिक पॉईंटने वाढवून 4.90% केला होता.
रिझर्व्ह बँक ऑफ इंडियाने रेपो दरात 50 बेसिस पॉईंटने वाढ करण्याचा निर्णय घेतला आहे. RBI च्या या निर्णयानंतर आता रेपो रेट 4.9% वरून 5.40% झाला आहे. हा निर्णय सध्याच्या प्रभावानेच लागू होईल, असे सेंट्रल बँकेकडून सांगण्यात आले आहे. RBI गव्हर्नर शक्तीकांत दास यांनी या निर्णयाची माहिती दिली आहे. यापूर्वी 3 ऑगस्टपासून आरबीआयची समिती या विषयावर विचारमंथन करत होती.
तीन दिवस (3 ऑगस्ट ते 5 ऑगस्ट) चाललेल्या MPC (मॉनेटरी पॉलिसी कमिटी) च्या बैठकीनंतर RBI गव्हर्नरने हा निर्णय जाहीर केला आहे. या बैठकीत आरबीआय पुन्हा एकदा रेपो दरात वाढ करू शकते, अशी भीती व्यक्त केली जात होती. तुम्हाला सांगतो की, एमपीसीच्या मागील बैठकीत रेपो दर वाढवण्याचा निर्णय घेण्यात आला होता. मे मध्ये झालेल्या MPC च्या बैठकीत रेपो दर 50 बेस पॉईंट्सने वाढवून 4.90% करण्यात आला होता.
मध्यवर्ती बँकेच्या या निर्णयाची माहिती देताना गव्हर्नर शक्तिकांता दास म्हणाले की, भारतीय अर्थव्यवस्थेवर साहजिकच जागतिक आर्थिक परिस्थितीचा परिणाम झाला आहे. उच्च महागाईच्या समस्येला आपण तोंड देत आहोत. 3 ऑगस्टपर्यंत चालू आर्थिक वर्षात आम्ही US$ 13.3 अब्जचा मोठा पोर्टफोलिओ प्रवाह पाहिला आहे.
ते म्हणाले, “RBI ने तत्काळ प्रभावाने रेपो दर 50 bps ने वाढवून 5.4% केला आहे. 2022-23 साठी वास्तविक GDP वाढीचा अंदाज Q1- 16.2%, Q2- 6.2%, Q3 -4.1% आणि Q4-4% मोठ्या प्रमाणात संतुलित जोखमींसह 7.2% आहे. 2023-24 च्या पहिल्या तिमाहीत (Q1) वास्तविक GDP वाढीचा अंदाज 6.7% आहे. RBI गव्हर्नर म्हणाले, ‘2022-23 मध्ये महागाई 6.7% राहण्याचा अंदाज आहे. 2023-24 च्या पहिल्या तिमाहीसाठी CPI चलनवाढीचा अंदाज 5% आहे.
महागाईचे दर 7.1% पेक्षा जास्त
जून महिन्यात महागाईचा दर 7.01% होता. सलग सहाव्यांदा महागाईच्या दराने आरबीआयने निर्धारित केलेली 6 टक्क्यांची मर्यादा ओलांडली आहे. यापूर्वी मे महिन्यात किरकोळ चलनवाढीचा दर 7.04 होता. दुसरीकडे, केंद्रीय बँक RBI ने देखील 2022-23 साठी महागाई दर 5.7 टक्क्यांवरून 6.7 टक्क्यांपर्यंत वाढवला आहे.
रेपो दर कसा काम करतो?
रिझर्व्ह बँक ऑफ इंडिया रेपो दराचा वापर बाजारातील पैशाच्या प्रवाहावर नियंत्रण ठेवण्यासाठी करते. जेव्हा बाजार महागाईच्या स्थितीत असतो तेव्हा RBI रेपो दर वाढवते. वाढलेल्या रेपो दराचा अर्थ असा आहे की ज्या बँका RBI कडून पैसे घेतात त्यांना ते पैसे वाढीव व्याजदराने उपलब्ध करून दिले जातील.
रेपो रेट वाढल्यामुळे कर्जाचा ईएमआय महाग होईल
या स्थितीत व्याजदर वाढल्यामुळे बँका आरबीआयकडून कमी पैसे घेतील आणि बाजारातील पैशाचा ओघ नियंत्रणात राहील. बँकांनी आरबीआयकडून महागड्या दराने कर्ज घेतल्यास ते सर्वसामान्यांनाही महागड्या दराने कर्ज देतील. त्यामुळे सर्वसामान्यांचा ईएमआय महागणार आहे. हे पाहता लोक कमी कर्ज घेतील आणि कमी खर्च करतील. यामुळे बाजारातील मागणी कमी होईल आणि संपूर्ण प्रक्रियेतून महागाई नियंत्रणात राहण्यास मदत होईल.
रेपो दरातील वाढीमुळे तुमच्या कर्जाच्या EMI वर कसा परिणाम होईल?
रेपो दर वाढल्याने सर्व कर्जे महाग होतील. वास्तविक रेपो दर हा दर आहे ज्यावर आरबीआय इतर बँकांना कर्ज देते. याउलट, रिव्हर्स रेपो रेट हा व्याज दर आहे जो मध्यवर्ती बँक आरबीआयकडे पैसे ठेवण्यासाठी बँकांना देते. त्यामुळे रिझव्‍‌र्ह बँकेने रेपो दर कमी केल्यास बँका व्याजदर कमी करतील आणि आरबीआयने रेपो दर वाढवल्यास बँका व्याजदर वाढवतील, असे सामान्यतः मानले जाते. त्यामुळे सर्वसामान्यांना उपलब्ध होणारे कर्ज महाग होणार आहे.