10वी नंतर पुढे काय करावे आणि चांगले करियर कसे बनवायचे..

शेवटी, वेळ आली आहे, जो अनेकदा स्वतःला आणि मित्रांना दहावी नंतर काय करायचे असा प्रश्न विचाराला जातोय. हा प्रश्न फक्त तुमच्याच नाही तर प्रत्येक विद्यार्थ्याच्या मनात आहे.

सर्व विद्यार्थ्यांना त्यांच्या चांगल्या भविष्याची चिंता असते, कारण 10वी नंतर कोणता विषय घ्यायचा? योग्य पर्याय निवडणे इतके सोपे नाही कारण ही निवड तुमच्या जीवनाचा पहिला पाया असणार आहे. म्हणूनच कदाचित असे म्हटले जाते की एक चांगली निवड अर्ध्या यशाच्या बरोबरीची आहे. तुमची निर्णय घेण्याची क्षमता, भविष्यातील उद्दिष्टे आणि करिअरचे यशस्वी नियोजन तुमच्या निवडीवर अवलंबून असते. त्यामुळे कोणताही विषय काळजीपूर्वक आणि हुशारीने निवडा. कारण, आयुष्यात तुमच्या इच्छेनुसार विषय निवडण्याची वेळ दहावीपासून सुरू होते.

म्हणूनच बदलत्या काळाचे नेहमी भान ठेवणे आणि त्याच्याशी जुळवून घेण्याचा प्रयत्न करणे आवश्यक आहे, जेणेकरून आपण आपल्या जीवनात एक चांगले करियर स्थापित करू शकाल. 10वी नंतर तुम्हाला निवड करण्याची चांगली संधी मिळते. म्हणूनच, या संधीचा वापर करून तुम्हाला तुमचे करिअर कोणत्या दिशेने करायचे आहे, याचा एक अनोखा पाया घाला. जर तुम्हाला काही समजत नसेल तर आम्ही तुम्हाला यामध्ये मदत करू की 10वीनंतर काय करावे आणि कोणता विषय निवडावा.

दहावी नंतरचे अभ्यासक्रम

इयत्ता 10 हे शिक्षण विस्ताराचे नवीनतम एकक आहे, तेव्हापासून करिअरला चांगल्या पर्यायांसह योग्य दिशा मिळते. जेणेकरून विद्यार्थी जीवन योग्य दिशेने पसरू शकेल आणि जीवनाला आनंदी वळण देऊ शकेल.

10वीनंतर, खालील गट आहेत, जे विद्यार्थी त्यांच्या आवडीनुसार, ताकद आणि आर्थिक स्थितीनुसार निवडतात, जे 10 वी नंतर उत्कृष्ट करिअर पर्याय देतात.

10वी नंतर काय करावे संदर्भात, ते प्रामुख्याने 3 श्रेणींमध्ये विभागले गेले आहेत, परंतु त्यात काही व्यावसायिक अभ्यासक्रम देखील आहेत ज्यात 10वी नंतर करिअर पर्यायाच्या दृष्टिकोनातून पाहिले जाऊ शकते.

▪️विज्ञान
▪️वाणिज्य (वाणिज्य)
▪️कला/मानवता
▪️व्यावसायिक अभ्यासक्रम (व्यावसायिक अभ्यासक्रम)

10वी नंतर कोणते विषय घ्यायचे, विज्ञान, वाणिज्य कि कला..

मॅट्रिकनंतर कुठल्या विषयातून पुढे शिक्षण घ्यायचे याने काही फरक पडत नाही. तुम्हाला कोणत्या विषयात स्वारस्य आहे हे महत्त्वाचे आहे. कारण, तिन्ही विषय स्वतःमध्ये महत्त्वाचे आहेत.

कलेच्या माध्यमातून विद्यार्थी जसे सैन्यात, वकील, न्यायाधीश इत्यादी देशाचे मोठे अधिकारी बनू शकतात, त्याचप्रमाणे विज्ञान आणि वाणिज्य शाखेतही चांगले करिअर तयार करता येते. पण त्याआधी तुमच्यासाठी कोणता विषय योग्य आहे हे हुशारीने निवडा.

दहावी नंतर विज्ञान विषय, (भारतातील प्रसिद्ध विषय विज्ञान (Science )

विज्ञान हा सर्वात प्रसिद्ध विषय आहे आणि 10वी नंतरच्या विद्यार्थ्यांचा सर्वाधिक पसंतीचा विषय आहे. मुलांनी मोठे व्हावे, काहीतरी मोठे करावे, जे विज्ञानामुळे शक्य आहे, यासाठी प्रत्येक पालकाला त्यांच्या करिअरची चिंता असते. विज्ञान अभियांत्रिकी, वैद्यकीय आणि संगणक विज्ञान इत्यादीसारखे उत्तम करिअर पर्याय देते.

विज्ञान विषय घेण्याचा सर्वात मोठा फायदा म्हणजे विज्ञान शाखेच्या विद्यार्थ्यांना ते सोयीचे वाटत नसेल, तर पदवी स्तरावर ते कला किंवा वाणिज्य शाखेतून त्यांचा प्रवाह निवडू शकतात. तर कला व वाणिज्य शाखेचे विद्यार्थी या लाभापासून वंचित राहतात.

विज्ञानामध्ये कोणते विषय असतात?

• भौतिकशास्त्र
• रसायनशास्त्र
• जीवशास्त्र
• संगणक शास्त्र
• गणित
• संगणक शास्त्र
• जैवतंत्रज्ञान

या सगळ्यांसोबतच तुम्हाला कॉम्प्युटर सायन्स, बायोटेक्नॉलॉजी असे काही ऐच्छिक विषय निवडावे लागतील आणि भाषा विषयही निवडणे बंधनकारक आहे.

जर तुम्हाला अभियांत्रिकीमध्ये स्वारस्य असेल तर तुम्हाला पीसीएम म्हणजे (भौतिकशास्त्र, रसायनशास्त्र, गणित) निवडावे लागेल आणि जर तुम्हाला मेडिकलमध्ये स्वारस्य असेल तर तुम्हाला पीसीएमबी, (भौतिक, रसायन, गणित आणि बायो) घ्यावे लागेल.

वाणिज्य, दुसरा सर्वाधिक निवडलेला विषय

वाणिज्य हा भारतातील 10वी नंतरचा दुसरा सर्वाधिक पसंतीचा विषय आहे, विद्यार्थी वाणिज्य विषयाची निवड देखील करू शकतात, कारण त्यात अनेक करिअर पर्याय आहेत जसे की, चार्टर्ड अकाउंटंट, कंपनी सेक्रेटरी, इन्व्हेस्टमेंट बँकिंग इ.

10वी नंतर कॉमर्स मध्ये कोणते विषय असतात?

• अकाउंटन्स
• अर्थशास्त्र
• इंग्रजी
• व्यवसाय अभ्यास
• वाणिज्य संघटना
• गणित
• माहिती पद्धती
• आकडेवारी

विज्ञानाप्रमाणेच या विषयात एक भाषा विषय उपलब्ध असून तो घेणे अनिवार्य आहे. वाणिज्य हा एक स्वारस्य असलेला विषय आहे म्हणून त्याला विद्यार्थ्यांनी सर्वाधिक पसंती दिली आहे.

दहावी नंतर आर्ट्स का घ्यायचे, आर्ट्स घेण्याचा फायदा काय?

आर्ट्स (कला) हा एक महत्त्वाचा आणि अनोखा करिअर घडवणारा विषय आहे, पण तो दहावीनंतरच्या विद्यार्थ्याला फारच क्वचितच आवडतो, पण त्यात करिअरचे भरपूर पर्याय आहेत, त्यामुळे आजच्या युगात विद्यार्थ्यांची भावना बदलली आहे.

यामध्ये इतर विषयांप्रणामे अतिशय आकर्षक आणि समाधानकारक करिअरचे पर्याय आहेत, जर तुम्हाला कलेत रस असेल तर तुम्ही ते निवडू शकता, ते सुरक्षित आहे. या थीमद्वारे तुम्ही सोनेरी भविष्य प्रस्थापित करू शकाल.

10वी नंतर कला शाखेत कोणते विषय असतात?

• मानसशास्त्र
• इतिहास
• इंग्रजी
• भूगोल
• राज्यशास्त्र
• अर्थशास्त्र
• संस्कृत
• समाजशास्त्र
• तत्वज्ञान
• ललित कला
• शारीरिक शिक्षण

पत्रकारिता, साहित्य, सामाजिक कार्य, शिक्षण इ. यामध्ये स्वारस्य असलेले ते या विषयात येऊ शकतात. आता विषय निवडण्याची बाब आहे, तुम्ही तुमच्यानुसार विषय निवडू शकता आणि त्यासोबत भाषा निवडणे आवश्यक आहे.

आता प्रोफेशनल कोर्सबद्दल अधिक समजून घेऊ; 10वी नंतर कोणता प्रोफेशनल कोर्स करायचा?

विज्ञान, वाणिज्य आणि कला याशिवाय विद्यार्थी मॅट्रिकनंतर व्यावसायिक अभ्यासक्रमही करू शकतात, जो आजच्या काळात खूप प्रसिद्ध आहे. तुमची आर्थिक परिस्थिती ठीक नसेल आणि तुम्हाला कमी कालावधीचा कोर्स करून लवकरच नोकरी मिळवायची असेल. त्यामुळे तुम्ही व्यावसायिक अभ्यासक्रमाला पुढे जाऊ शकता.

भारतातील अनेक महाविद्यालये, संस्था, सामुदायिक महाविद्यालये व्यावसायिक अभ्यासक्रम देतात, जे कमी कालावधीचे आहेत परंतु त्यांची व्याप्ती मोठी आहे. जर तुम्ही कठोर परिश्रम केले तर विश्वास ठेवा की तुम्हाला कमी वेळेत चांगले पगाराचे पॅकेज मिळू शकते. खाली काही निवडक व्यावसायिक अभ्यासक्रमांची नावे दिली आहेत, ज्यातून चांगले भविष्य घडवता येते.

• इंटिरियर डिझायनिंग कोर्स
• आग आणि सुरक्षा
• फॅशन डिझायनिंग कोर्स
• संगणक अभ्यासक्रम
• पॉलिटेक्निक कोर्स
• आयटीआय अभ्यासक्रम
• ललित कला मध्ये डिप्लोमा
• सिव्हिल इंजिनीअरिंग मध्ये डिप्लोमा
• माहिती तंत्रज्ञान डिप्लोमा
• डिप्लोमा इन प्रोडक्शन इ.

10वी नंतर करिअर पर्याय

दहावीनंतर नियमित शाळा किंवा महाविद्यालयात जाण्याची इच्छा नसेल, तर तुम्ही खाली दिलेल्या पर्यायांपैकी एक निवडू शकता. कारण, उत्तम करिअरसोबतच उत्तम पगाराचे पॅकेजही देते. हे कोर्स 10वी नंतर पुढे काय च्या सर्व प्रश्नांची सोपी उत्तरे देतात. त्यामुळे लक्ष केंद्रित करा.

▪️ITI – 10वी नंतर नोकरी लवकर मिळण्यासाठी सर्वात जास्त मदत होते. कारण, आयटीआयमध्ये इलेक्ट्रीशियन, वेल्डर, फिटर, मोटर मेकॅनिक, कॉम्प्युटर इत्यादी अनेक विषय असतात. या सर्व अभ्यासक्रमांचा कालावधी २ वर्षांचा असून त्यानंतर नोकरीच्या संधी वाढतात.

▪️ संगणक हार्डवेअर आणि नेटवर्किंग – संगणक उद्योग हा जगातील सर्वात मोठा रोजगार उद्योग आहे आणि नोकऱ्यांच्या दृष्टिकोनातून देखील महत्त्वाचा आहे. यामध्ये कॉम्प्युटर रिपेअरिंग, हार्डवेअर, नेटवर्किंग आदींची माहिती मिळवून चांगली नोकरी मिळवता येते.

▪️अभियांत्रिकी डिप्लोमा – हा डिप्लोमा 3 वर्षांचा असतो. त्यात संगणक विज्ञान, रसायन, यांत्रिक, प्लास्टिक, इलेक्ट्रिकल, इलेक्ट्रॉनिक्स इत्यादी विषयांचा समावेश आहे. हा अभ्यासक्रम पूर्ण करून नोकऱ्या सहज मिळू शकतात.

▪️ नॉन इंजिनीअरिंग डिप्लोमा – हे देखील 3 वर्षांचे आहे. यामध्ये फॅशन डिझायनिंग, कमर्शिअल आर्ट, टेक्सटाइल इत्यादी विषय आहेत. मुलींसाठी हा एक चांगला पर्याय आहे. पण मुलंही करू शकतात.

▪️ हॉटेल मॅनेजमेंट – हा उद्योग झपाट्याने व्यवस्थापन बदलत आहे. कारण, देशात पर्यटकांची आवक वाढत आहे, त्यामुळे नोकऱ्यांची शक्यता निर्माण होत आहे. त्यामुळे या अभ्यासक्रमाद्वारे नोकरी मिळू शकते.

दहावी नंतर काय करायचे हे कसे ठरवावे?

आम्हाला असे वाटते की आता तुम्हाला सर्व प्रवाह आणि विषयांची माहिती मिळाली आहे, तेव्हा तुम्ही निर्णय घेण्याचा उपक्रम सुरू केला पाहिजे, परंतु तरीही तुम्हाला निर्णय घेताना स्वतःला सोयीचे वाटत नसेल तर घाबरण्याची गरज नाही. आमच्याकडे इतर पर्याय उपलब्ध आहेत ज्यांची तुम्ही मदत घेऊ शकता.

विषय निवडण्यापूर्वी तुमची आवड, निवड आणि कमकुवतपणा लक्षात ठेवा.

अनेकदा तुम्ही ऐकलं किंवा पाहिलं असेल की अनेकांना त्यांच्या करिअरची चिंता असते, हे का तुम्हाला माहीत आहे, कारण त्यांनी करिअर निवडताना स्वत:चं आकलन केलं नाही, परिणामी करिअर मिळाल्यावरही ते त्यात खूश नसतात, कारण त्या यात स्वारस्य आहे. नाही, म्हणून तुम्ही तुमची निवड अशा प्रकारे करू इच्छित नाही.

सर्वप्रथम, तुम्हाला कोणत्या प्रवाहाचा किंवा विषयाचा अभ्यास करायला आवडतो, ज्यामध्ये तुम्ही समाधानी राहू शकता, जीवनभर आनंदी राहू शकता हे जाणून घेतले पाहिजे.

त्यानंतर तुम्हाला त्या प्रवाहाने पूर्ण करायच्या विषयात रस आहे की नाही, त्यानंतर तुम्हाला कोणत्या प्रवाहात जायचे आहे याचा विचार करता येईल, तरीही निर्णय घेताना तुम्हाला अस्वस्थ वाटत असेल तर तुम्ही तुमच्या शिक्षकांना विचारू शकता, वरिष्ठ आणि पालकांकडून सल्ला घेऊ शकता..